2D, 3D Tasarım, Animasyon ve Render Programları

2D, 3D Tasarım programları nelerdir? Ne işe yararlar? Neden önemliler? Modellemek ve Render almak da neyin nesi? Hangi program hangi amaç için tercih ediliyor ve endüstriyel tasarımcı olarak hepsini bilmeli miyiz? Programlardan da kısa kısa bahsederek endüstriyel tasarım özelinde genel bir fikir vermeyi amaçladığım bu yazımda, bana gelen pek çok soruya ışık tutmaya çalışacağım.

Herhangi bir nesne düşünün, mesela koltuk. (Koltuğu ya da herhangi bir nesneyi dijital ortamda çizme eylemi için ‘’modellemek’’ tabirini kullanırız.) Bu koltuğu her programda tasarlamak ve modellemek mümkündür. Ancak, bazı programlarda (o programın yazılım mimarisine bağlı olarak) koltuk tasarlaması ve modellemesi daha kolay oluyorken, bazı programlarda ise biraz daha uğraşmak gerekebiliyor. İşte bu sebeple;

Sektörlere göre tasarlanan ürünler değiştiği için, tercih edilen programlarda değişiyor.

Mesela; İç mimari mekan ve mobilya çizimleri için 3ds Max…, animasyon için Maya, 3ds Max ve Cinema 4D..., endüstriyel ürün tasarımları için Alias, Rhino, Soliworks… ve karakter tasarımları için Zbrush… olmazsa olmazlardan.

Peki, her sektör için tek program mı var? Tabi ki de hayır. Aynı sektör için aynı işi yapan en basitinden en gelişmişine kadar farklı farklı programlar mevcut. Hangisini seçeceğiniz tamamen sizin kullanım alışkanlığınıza bağlı. Tabi bir de çalışacağınız firmanın hangi programı kullandığına:). Çünkü, her programın artıları ve eksileri oluyor.

Endüstriyel tasarımcıların kullandıkları programlar yalnızca 3D tasarım programları ile sınırlı kalmaz. Sunum hazırlamak, video düzenlemek, alınan renderin rötuşlarını yapmak gibi 2D grafik ve düzenleme programları da kullanılan programlar arasındadır.

Peki nedir bu 2D, 3D tasarım programları? Render almak da neyin nesi? Hangi programlarla neler yapılıyor? Hangi programlar hangi sektörlerde kullanılıyor? 3 başlık altında inceleyelim.

Not: Piyasadaki programların sayısı aslında 3 başlık altında listelediğim bu programlardan daha fazla. Özellikle deneyimlediğim, kullanılırken gördüğüm ve kendi sektöründe tercih edilen programları açıklamaya çalıştım.

3D (3 Boyutlu) Tasarım Programaları

Mini sözlük : Programların özelliklerini okurken bazı ifadeler size yabancı gelebilir. Aşağıdaki mini bilgilendirmeyi bu amaçla not düşüyorum.

3D: 3 Dimension; 3B 3 boyutlu
CAD: Computer-Aided Design; Bilgisayar Destekli Tasarım
CAM: Computer-Aided Manufacturing; Bilgisayar Destekli Üretim
CAID: Computer-Aided Industrial Design; Bilgisayar Destekli Endüstriyel Tasarım:
Poligon: En az 3 kenardan oluşan yüzeyleri tarif eder.
Mesh: 3 kenarlı çokgenlerden oluşan yüzeyleri tarif eder.
Nurbs: Non-Uniform Rational Basis-Splines; Düzgün Olmayan Rasyonel Temel-Şeritler

Öyleyse nedir bu 3D programlar, hangileri ne işe yarar nerede kullanılır kısa kısa üzerinden geçelim.

1. Rhinoceros:

Kullanım Alanı: Genellikle endüstri ürünleri tasarımı, mimarlık, deniz araçları tasarımı, takı tasarımı, otomotiv tasarımı, CAD/CAM, seri üretim, tersine mühendislik, multimedya ve grafik tasarım alanlarında yaygın olarak kullanılmaktadır.

Özellikle sanayi için 3 boyutlu modelleme ve prototipleme için tasarlanmış bir CAD/CAM yazılımıdır. Modellemede 3ds Max gibi poligon ve ağ (Mesh) modelleme yerine NURBS modelleme kullanıldığı için, 3B prototipleme için uygundur. Bu sayede endüstriyel ürün tasarımları modellemeleri için çok yüksek bir hassasiyete sahiptir.

Rhino 3D kullanışlı komutları, düşük maliyeti ve farklı eklentileri nedeniyle tercih edilmektedir. Rhino’nun birçok farklı çeşitte dosyaya destek vermesi programlar arasındaki açık bulunan iş akışını hızlandırır. Endüstriyel tasarımcı tarafından hazırlanan bir modelin, mühendislik programlarına kolaylıkla transfer edilmesi mümkündür. Türkiye de yaygın olarak kullanılmaktadır. Endüstriyel tasarımcı olarak ürün tasarımı üzerine yoğunlaşacaksanız ve Autodesk Alias bilmiyorsanız, Rhino öğrenmenizde fayda var.

1B. Grasshopper:

Kullanım Alanı: Mimari, endüstriyel tasarım, parametrik karmaşık geometri ve formların uygulanacağı her yer.

Başlığına 1B dedim çünkü Grasshopper, Rhino için geliştirilmiş (benim görüşüm) en güçlü eklentilerden biridir. Parametrik modelleme ve özellikle karmaşık desen uygulamalarını hızlı ve etkili bir şekilde yapmanıza olanak tanır. Parametrik tasarımın esnekliğini ve gücünü sunarak mimari cephe tasarımlarından organik ürün formlarına kadar pek çok alanda yaratıcı çözümler üretmenizi sağlar.

Ancak Grasshopper, alışılmış 3D modelleme yazılımlarından farklı bir akışa sahiptir. Komutlar bir yazılım mantığına benzer şekilde düğümler (nodes) halinde düzenlenir ve bu düğümler arasındaki ilişkiler çizgilerle bağlanarak oluşturulur. Bu çalışma şekli başlangıçta biraz karmaşık görünebilir, ancak mantığını kavradığınızda gerisi çorap söküğü gibi hızla gelecektir.

2. Autodesk Alias:

Kullanım Alanı: A Sınıfı yüzeyler oluşturmak için ağırlıklı olarak Otomotiv Tasarımı ve Endüstriyel Tasarımda kullanılmaktadır.

Autodesk Alias (eski adıyla Alias StudioTools), Bézier yüzeyi ve NURBS modelleme yöntemini kullanan bilgisayar destekli endüstriyel tasarım (CAID) yazılım ailesidir. Tasarımın dış görünüşüne ve görselliğe CAD programlarına göre daha fazla önem verir.  Eskizlerden curve oluşturma özelliği dahi mevcuttur.

Rhino gibi (Nurbs) mantığıyla çalışan Alias çok daha gelişmiş bir programdır. Ne varki Rhino ya kıyasla bazı komutları daha fazla uğraştırabilmektedir. Karmaşık ve organik yüzeyleri oluşturmakta ise Alias, yüklü dosyalarda bir miktar ağır çalışıyor olsa da, daha başarılıdır.

Yüksek maliyetinden ve kapsamlı özelliklerine çok ihtiyaç duyulmamasından ötürü orta ölçekli tasarım ofisleri bu programı tercih etmemektedir. Genellikle Türkiye’nin büyük firmalarında kullanılmaktadır. Kurumsal firmalara girmeyecek iseniz ya da yurtdışına planınız yok ise, alternatifi olan Rhino’yu öğrenmeniz yeterlidir. (Okullara bedava lisansı verilen Fusion 360 programı ise son dönemlerde popüler haline gelmeye başladı, bu programdan da bahsedeceğim.)

3. Autodesk 3D Studio Max (3ds Max):

Kullanım Alanı: Genel Modelleme, Animasyon, Riging (İskeletleştirme), Mimari, İnşaat, Oyun Sektörü

Max diye bir program ismi duyarsanız o program 3D Strudio Max’dir. Yaygın olarak kullanılan Max programı için internet ortamında sayısız hazır model bulmak mümkündür. Mimari projelerin modellenmesi ve render çalışmalarında arşivleyeceğiniz bu hazır modeller işinizi oldukça kolaylaştırır. Ayrıca iyi bir model arşivi ve program bilginiz bu alanda size pek çok kapıyı açacaktır.

Öğrenmesi biraz zor olabilir. Ancak mantığını kavradığınız da pek çok eklenti desteği (plugin) ile birlikte yapabileceklerinizin limiti siz olursunuz. Okulun son yıllarında öğrendiğim Max programı ile hazırladığım Oda, Pastane çalışmalarıma göz atabilirsiniz. Bu mekanlarda kendi hazırladığım modellere ek pek çok hazır model de kullandım. Ayrıca Fiat 500 ise programı öğrenim sürecinde hazırladığım 3D model ve render çalışmasıdır. Günümüzde çok daha kaliteli işleri kolayca çıkarmak mümkündür.

Modelleme mimarisi ağ(mesh) tabanlı olduğundan hassasiyet ve üretim açısından endüstriyel ürün tasarımları için pek uygun değildir. Çünkü, 3ds Max de üç boyutlu form modelin kenarlarını çekiştirerek, silerek ya da yenilerini ekleyerek adeta bir heykeltıraşın yaptığı gibi elde edilir. Bu şekilde modellenmiş bir ürün, yeterince hassas olmayacağı gibi üretim datası için mühendislik programlarına da transferi pek mümkün olmaz.

4. Cinema 4D:

Kullanım alanı: Sinema ve film/dizi sektöründe, animasyon yapımında, görsel efektler için kullanılmaktadır.

Modelleme kapasitesi Max kadar kapsamlı olmasa da görselleştirme ve animasyon üzerine eğilmek isteyenlerin tercih edecekleri bir program. Öğrenmesi daha kolay olan Cinema 4D’nin sade bir arayüzü var. Maya ve 3dsMax kadar sektörlerde yaygın olarak kullanılmıyor diye yorumlar okuyorum, öyleyse tek eksisi bu diyebilirim.

Halbuki, aşağıdaki gibi çok başarılı animasyonlar yapılabiliyor.

Tercih sizin.

5. Maya:

Kullanım alanı: Sinema 3D animasyon sektörü. (Hiç kullanmadığım bir program, animasyon sektöründe tercih edilmesinin en temel nedenlerinden biri açık script yapısıymış. Yani, profesyonellerin projelerine göre hazırladıkları eklenti ve scriptleri MAYA sayesinde projelerine dâhil edip, çok kolayca kullanabiliyorlarmış.)

Komple çözüm sunan animasyon üzerine odaklanmış bir programdır. Tasarım ve görsel efekt iş ve işlemleriyle uğraşan profesyonellerin ilk tercihidir. Yazılım sektöründe en büyük eğitim desteği verilen programdır kendisi. Öğrenci ve öğretmenlere de 3 sene ücretsiz ve tam sürüm kullanma yetkisi veriyormuş. Bu tüm bunlar Design Creation Suit ailesi için geçerli. Yurt dışında, animasyon ve 3D tasarım kariyeri hedefiniz var ise öğrenilmesi elzem bir program. Ama zor bir programmış.

6. Fusion 360:

Kullanım alanı: Rhino ve Alias’ın kullanıldığı sektörlerde kullanılabilecek alternatif yeni bir tasarım programı. Ayrıca Solidworks programındaki gibi tasarlanmış yüzeylerin darbe dayanım ölçümü gibi simülasyon yapmaya da olanak sağlıyor.

Endüstriyel ve mekanik tasarım süreçlerini tek bir pakette birleştirmeyi hedefleyen, yeni bir yazılım. Son zamanlarda Arçelik’e staj yapmaya gelen öğrencilerin sıklıkla bu programı kullandıklarını görüyorum. Fusion 360, hedeflediği kullanım alanıyla Rhino, Alias ve Solidworks’un alternatifi olma niteliğinde.

7. Solid Works:

Kullanım alanı: Makine, mobilya, plastik/sac kalıpçılığı, otomasyon, mekatronik, endüstriyel ürün tasarımı gibi birçok alanda kullanılmaktadır.

Windows’a bütünleşmiş ilk 3 boyutlu katı modelleme (3D CAD) yazılımıdır. SolidWorks internette bulunabilecek birçok ücretsiz eğitim notu ile kolaylıkla öğrenilebilir. En yaygın kullanılan 3 boyutlu katı modelleme yazılımıdır.

AutoCAD kullanıcılarının çoğu, 2 boyuttan 3 boyuta geçiş için SolidWorks’ü tercih etmiştir. Bunun sebebi AutoCAD dosyaları ile en uyumlu 3D CAD yazılımının Solid Works olmasıdır.

Modelleme sırasında yapılan işlemlerin geçmişini bir liste halinde tutar. Bu sayede geriye dönüp yapılan işlemi değiştirmek oldukça kolaydır.

Aynı zamanda sanal ortamda oluşturulmuş ürün modellemesinin, gerçek dünyadaki fiziksel davranışını üretmeden test edebilme özelliğini de sunuyor. Bu özellik, üretim odaklı modellemeler için tercih sebebidir. Ürünlerin birbirine montajlanması gibi mini animasyonlar hazırlamak da mümkündür.

8. AutoCAD:

Kullanım alanı: Makine, otomasyon, mimari projeler, üretimin olduğu pek çok alanda kullanılmaktadır.

Mühendisler, mimarlar, teknik ressamlar ve teknikerler tarafından kullanılan bir bilgisayar destekli teknik çizim ve tasarım programıdır. En yaygın kullanılan çizim programıdır. Öğrenmesi 3D programlar kadar zor olmamakla birlikte mantığını kavradığınızda gerisi gelir. Şahsen, endüstriyel tasarımcı olarak bu programa çok hakim olmanıza gerek yok. Ancak aşina olmanızda fayda var. Özellikle mobilya ve iç mimari üzerine çalışacaksanız, AutoCAD de hazırlanmış teknik çizimleri bol bol incelemeye hazır olun.

9. SketchUp:

Kullanım alanı: Mimari, peyzaj, mobilya ve basit 3D modellemeler

Kullanması ve öğrenmesi oldukça basit bir program. Zaten amacı da kapsamlı komutlarla kullanıcıyı boğmadan temel düzeyde 3D çizimler yapılabilmesini sağlamak. Gerçekçi görüntülemeye çok takılmadan pratik çözümler için ideal. Üstelik oluşturduğu modellere el çizimi görünümü vermesi, programın kullanımını oldukça keyifli kılıyor.

10. ZBrush:

Kullanım alanı: Karakter tasarımı ve boyama.

Endüstriyel Ürün Tasarımı mesleğine ağırlık verdiğim yazımda açıkçası çok ilgisi olmasa da ZBrush’a yer vermeden geçmek istemedim. Çünkü endüstriyel tasarımcı da olsanız karakter tasarımlarına özel merakınız olabilir. Bu amaçla dijital ortamda 3D karakter tasarımı için ZBrush ilk sırada geliyor. Organik formlar ve heykel yaparcasına modelleme imkanı sunan programda, anatomi ve figür çizim becerileriniz ne kadar iyiyse, ortaya çıkan işler de o kadar başarılı olacaktır.

Her ne kadar karakter çizimlerine merakım çok olsa da bir türlü bu programı denemeye fırsatım olmadı, hayat:) Çeşitli kaynaklardan “Endüstriyel tasarımcılar da ZBrush’ı organik formlar ve konsept geliştirme aşamalarında tercih edebilir” şeklinde yorumlara rastladım. Milyonlarca poligonla çalışabilme kapasitesi ve detaylı yüzey modelleme araçları (DynaMesh, ZRemesher gibi) sayesinde sıradışı projelerde esneklik sağlıyormuş.

11. Blender:

Kullanım alanı: Animasyon, oyun tasarımı, ürün geliştirme.

Özellikle animasyon ve oyun tasarımı alanlarında yaygın olarak kullanılan Blender, hem modelleme hem de görselleştirme için biçilmiş kaftan. Ürün geliştirme süreçlerinde ise daha çok konsept tasarımı ve görselleştirme aşamalarında tercih ediliyor. 3ds MAX gibi Blender da endüstriyel tasarımın üretim odaklı aşamalarında kullanılmaz; çünkü bu alanlarda genelde Nurbs tabanlı Rhino, Alias ya da SolidWorks gibi CAD programları daha yaygındır. Blender ise poligon tabanlı bir yapıya sahip olduğu için daha çok animasyon ve görselleştirme odaklı çalışmalarda öne çıkar.

Eğer bir endüstriyel tasarımcı olarak çalışma alanınızı genişletmek ve oyun ya da animasyon sektörüne yönelmek istiyorsanız, Blender mutlaka göz atmanız gereken bir program.

Özellikle Blender’da hazırlanan 3D modellerin Unreal Engine ya da Unity gibi oyun motorlarına kolayca entegre edilebilmesi, oyun tasarımıyla ilgilenenler için büyük bir avantaj sağlar. Cycles ve Eevee adında iki güçlü render motoruyla gerçek zamanlı ve yüksek kaliteli görseller oluşturabilir, duman, sıvı veya parçacık simülasyonlarını kolayca gerçekleştirebilirsiniz.

Ücretsiz ve açık kaynaklı olması, öğrenme sürecini destekleyen geniş bir topluluğa sahip olması ve konsept fikirleri hızlıca görselleştirmeye olanak tanıması nedeniyle, Blender’ı bu listeye dahil etmek istedim.

12. Plasticity:

Kullanım alanı: Endüstriyel tasarım, ürün geliştirme, 3D baskı.

Plasticty, NURBS tabanlı yüzey modelleme özelliğiyle özellikle endüstriyel tasarım ve ürün geliştirme alanlarında 2022 yılında piyasaya sürülmüş taze bir program. Blender ve CAD yazılımları arasındaki boşluğu doldurmak, karmaşık öğrenim sürecini ve yüksek maliyetleri ortadan kaldırmak amacıyla geliştirilmiştir. Buna karşın hassas ve organik formlar yaratma konusunda oldukça güçlü görünüyor. Konsept geliştirme ve 3D baskıya hazırlık süreçlerinde tercih ediliyor.

Rhino veya Alias gibi diğer CAD tabanlı programlara kıyasla daha kullanıcı dostu ve öğrenmesi kolay bir yapıya sahip. Ancak, taze bir program olduğu için ne kadar yaygınlaşır, sektörde ne kadar tercih edilir hale gelir bunu zaman gösterecek. Program basitliğini düşününce bunu başarmaları çok da zor değil gibi görünüyor kanımca.

2 Boyutlu (2D) Grafik ve Çizim Programları

Mini sözlük: Programların özelliklerini okurken bazı ifadeler size yabancı gelebilir. Aşağıdaki mini bilgilendirmeyi bu amaçla not düşüyorum.

Piksel: Dijital bir ortamda gösterilecek görüntünün en ufak birimine verilen bir isimdir
Vektör: Çözünürlükten bağımsız; her bir nesnenin matematiksel ifadelerle oluşturulduğu ve en önemlisi detay kaybetmeden herhangi bir boyuta yeniden ölçeklendirilebilen grafik türüdür
Layer: Katman

Öyleyse nedir bu 2D programlar, hangileri ne işe yarar nerede kullanılır kısa kısa üzerinden geçmeye devam edelim.

1. Adobe Photoshop:

Ne işe yarar: Resim rötuşlama, render çalışmaların kontrast ve renk ayarlarını düzenleme, sunum hazırlama, foto montaj, dijital boyama, afiş oluşturma, daha pek çok şey…

Grafik tasarımcılar başta olmak üzere, işi görsellik olan hemen herkesin bildiği ya da bilmek istediği pixel tabanlı bir tasarım ve fotoğraf düzenleme programıdır. Layer (katman) mantığı ile çalışır. Öyle bir programdır ki, sizin eliniz ayağınız olur, o derece.

Endüstriyel tasarımcı olarak en başta bilmeniz gereken programlardan gelir kanımca. Temel düzeyde ücretsiz alternatifleri de mevcuttur ama Photoshop biliyorsanız başka program aramazsınız. Dijital ortam da kendinizi görsel olarak ifade edebilmenizin en temel yollarından biridir. 3 boyutlu çalışmakta Photoshop’ta mümkündür ancak ben hiç kullanmadım.

Web sitemdeki bütün görsellerin ölçülendirme, rötuşlama, kolaj gibi işlemleri Photoshoptan geçmiştir. Ayrıca illustrasyon çalışmalarımı da Photoshop programında boyamaktayım.

2. Adobe Illustrator:

Ne işe yarar: Dijital (vektörel) boyama, afiş- tabela- kartvizit- broşür gibi görsellerin kalite kaybı olmadan baskısını alma, sunum hazırlama, desen oluşturma, daha pek çok şey…

Photoshop tan en temel farkı (ki çok şeyi değiştirir) vektör tabanlı bir program olmasıdır. Bu nedenle kullanım amacı biraz daha farklıdır. Vektör tabanlı olduğundan, programda hazırlanan çizimler, büyütme ve küçültme sırasında görüntü bozulması yaşanmaz. Bu amaçla büyük boy afiş, ambalaj, broşür gibi baskısı alınacak çalışmalar için bu program tercih edilir.

Endüstriyel tasarımcı olarak bilmeniz şart değildir. Ancak programa aşina olursanız, zaman zaman yapacağınız vektörel çizimler ile teknik çizim ya da 3D tasarım programlarına desen transferi gibi işlemleri hızlıca halledebilirsiniz. Çok sayfalı sunum ya da portfolyo hazırlamak mümkündür. Ne var ki sayfa sayısı ve sayfaların içerikleri arttıkça program biraz ağırlaşabiliyor. Bunun için InDesign programı biçilmiş kaftan.

3. Adobe InDesign:

Ne işe yarar: Vektör tabanlı sayfa düzenlemesi, bütünleşik yaratıcı araçlar ve tipografi kontrolü sunan Adobe InDesign programıyla çok sayfalı katalog, gazete ve kitap gibi çalışmalar kolaylıkla yapılmaktadır. Bu nedenle e-kitaplar ve dijital yayıncılık için sıklıkla kullanılır.

Baskısını alacağınız 50 sayfalık bir görsel sunumunuz var diyelim. Oluşturacağınız katalog, portfolyo gibi sunumların profesyonel olması için dikkat edilmesi gereken belirli düzen kuralları vardır. En basiti; sayfadaki yazıların kenar boşluklarının aynı hizada olması. Bu çalışmayı Photoshopta da yapabilirsiniz. Ancak her bir sayfayı tek tek kaydedip sonra o görselleri birleştirme işlemi ciddi zaman alan bir iş. Bu çalışmayı, Illustratorde de yapabilirsiniz. Fakat yukarıda da belirttiğim gibi sayfa sayısı ve içerik arttıkça program şişebiliyor. İşte tüm bu problemleri ortadan kaldıran, bu amaç için özelleşmiş bir programdır InDesign.

Endüstriyel tasarımcı olarak bilmeniz şart değil. Bu gibi sunum çalışmalarını Illustratorde halledebiliyorum. Belki de bu programı öğrenirsem, neden daha önce öğrenmedim der miyim acaba?

4. Adobe Flash ve ActionScript:

Ne işe yarar: Oyun geliştirmede, web tasarımları ve telefon uygulamaları için kullanılmaktadır. Ayrıca dijital arayüzü olan fırın, cep telefonu, otomobil gibi ürünler için tasarlanmış ve kurgusu oluşturulmuş arayüz tasarımlarını etkileşimli hale getirerek deneyimlenmesini sağlamaktadır.

Endüstriyel tasarımcıların çalıştıkları sektör, her zaman 3 boyutlu olmak zorunda değildir. Dijitalleşen dünyada ürünlerin arayüz tasarımları oldukça ön plana çıkmaya başlamış durumda. Akıllı telefonlar örnek vermek için ilk aklıma gelen ürünlerden. Karmaşıklaşan ve artan fonksiyonları olabildiğince anlaşılır ve kullanıcıların gözünü korkutmadan kullanabilecekleri şekilde tasarlamak pekte kolay iş değil. Hedefiniz bu alanda ilerlemek ise eğer, Adobe Flash ve bu programdaki kodlama dili olan ActionScript’i bilmeniz de fayda var. Oluşturacağınız arayüz tasarımlarını prototipleyerek (sabit bir şekilde görmek yerine, deneyimleyebilmek için etkileşimli hale getirerek) bir sunum hazırlamak, tasarlanan bir ürünün üretime girmeden önce nasıl göründüğünü algılayabileceğiniz 3 boyutlu prototipinin hazırlanması kadar önemlidir. Hazırlanan etkileşimli arayüz tasarımı, kullanıcı testlerinde, üretim öncesi önemli geri bildirimlerin toplanmasına büyük katkı sağlar.

Arayüz tasarımı üzerine yoğunlaşmayacaksanız, kafanızı karıştırmayın derim. Ancak dijitalleşen dünya da yazılımın önemi giderek artmakta.

Teknoloji ve yazılımların gelişmesi bu alanda da işleri kolaylaştırıyor. Tasarlanan arayüzlerin, ActionScript gibi tasarımcıları kodlamaya boğmadan, temel fonksiyonlar ile prototiplenmesini sağlayan programlar gün geçtikçe çoğalmakta. InVision Studio, Proto.io, Flinto ve animatif efektler oluşturabilen Principle gibi programlar arayüz prototiplemeleri için tercih edilenler arasında. Ayrıca Sketch, Adobe XD ve InVision Studio programları, arayüz tasarımlarının oluşturulması için tercih edilmektedir.

5. Coral Painter:

Ne işe yarar: Dijital boyamanın üstatlarındandır.

Dijital boyama üzerine odaklanmış, doku ve fırça özellikleri Photoshoptan daha gelişmiş bir çizim programıdır. (Gerçi Photoshop’un bu eksiklerini eklentiler ile giderebiliyorsunuz). Photoshop alternatifi en güçlü programlardan diyebilirim. Yıllar önce kullanmayı denedim ve troll çalışmasını bu programda renklendirmiştim. Alışkanlıklar diyelim, Photoshoptan uzaklaşamadım.

6. CorelDRAW:

Ne işe yarar: Illustrator programının kullanıldığı her alanda CorelDRAW da kullanılabilmektedir.

Adobe Illustrator programının alternatifidir. Türkiye de Illustrator’ den sonra en çok CorelDRAW kullanılıyor.

Endüstriyel tasarımcı olarak Illusttrator ya da CorelDRAW dan birini bilmeniz yeterlidir.

7. Autodesk SketchBook:

Ne işe yarar: Fikirlerin hızlıca çizilebilmesini sağlar, detaya boğmaz, çizim odaklıdır.

Amacı yalnızca dijital çizim ve boyama olan oldukça hafif ve kullanıcı dostu bir programdır. Tablet, bilgisayar gibi her türlü cihazlarda kullanımı mümkündür.

Endüstriyel tasarımcı olarak bilmeniz tamamen sizin çalışma şeklinize kalmıştır. Piyasa da bu programı bilen kimse aranmaz. Yaptığınız eskizleri gerçek ortamda kağıtlar halinde saklamak yerine dijital olarak arşivlemek isteyenler için oldukça kullanışlı olabilir.

Konuyu uzatmamak adına listeye eklemediğim Adobe Premier Pro ve Adobe After Effects programları, hazırlamış olduğunuz animasyonları etkili bir şekilde düzenleyebileceğiniz en çok tercih edilen video düzenleme programlarındandır. Adobe After Effects videonun Photoshop’udur diyebilirim.

8. Procreate:

Ne işe yarar: Dijital ortamda çizim yaparsınız. Çok rahat çizersiniz. Özellikle Ipad Pro model tabletler için geliştirilmiş (diğer Ipadler ile de kullanılabilen) ve hızla gelişmeye devam eden oldukça pratik çizim ve boyama programıdır. Sketchbook gibi sizi detaya boğmadan (belki de daha basit) fikirlerinizi hızlıca çizilebilmenizi sağlar. Çizim odaklıdır. Donanım ihtiyacı nedeniyle biraz tuzlu olabilir.

Endüstriyel tasarımcı olarak bilmeniz Autodesk Sketchbook programı gibi tamamen sizin çalışma şeklinize kalmıştır. Ancak programın pratikliği ve zihninizdekileri dijital ortama özgürce aktarabilmenizi kolaylaştırması nedeniyle, imkanınız da varsa kullanın derim. Hulk vs Jedi ve Savaşçı Robot Zırhı gibi çalışmalarımı Procreate programında yeniden çizip renklendirdim.

Render Programları

3D tasarım programlarında hazırlanmış modellemelerin gerçekçi görünmesi adına yapılan işlem için ‘’render almak’’ ‘’renderlamak’’ tabirlerini kullanırız. Bu süreçte, renk, malzeme, kamera ve ışık ayarları uygulanmaktadır. Bu ayarların hassasiyeti, render çalışmasını daha gerçekçi bir hale getirir.

Yukarıdaki görselde tasarladığım çay makinesinin 3 farklı görüntüsünü görmektesiniz. 1. Görsel Autodesk Alias programının çalışma ekranından bir görüntüdür. 2. Görsel, Keyshot render programına aittir. Burada malzeme ve doku henüz ayarlanmamıştır. 3. Görselde ise malzemeler ayarlanarak render alınmıştır ve photoshop ile mekana montaj işlemi tamamlanmıştır.

Render işlemi, güçlü bir bilgisayara ihtiyaç duyar. Alınan görselin gerçekçi olabilmesi, ayarlanan ince ayarlara bağlıdır ve bu da render alma süresini uzatır. Çokça kullanılan bir o kadar da havalı ‘’makineyi rendera bıraktım’’ tabiri, bilgisayarın render almaya başladığı sürece denir.

Fotoğraf kalitesinde render almak uzmanlık gerektirir. Zamanla yazılımların ve bilgisayarların gelişmesi, iyi renderlerin çok daha rahat alınmasına da olanak sağlamıştır. Bunun için en sık kullanılan ve benimde 2 tanesini deneyimlediğim toplam 4 farklı programı listeleyeceğim.

1. V-Ray:

Kullanım alanı: Mimari görselleştirme, otomotiv ve ürün tasarımı, oyun sinematikleri, sinema ve televizyon görsel efektleri gibi birçok alanda kullanılan güçlü bir render motorudur.

V-Ray, 3ds Max, Rhino, SketchUp, Cinema 4D gibi popüler tasarım programlarına bir eklenti (plugin) olarak entegre edilen ileri seviye bir görselleştirme programıdır. Ciddi oranda geniş ayar yelpazesi sayesinde gerçek fotoğraftan ayırt edilemeyecek sonuçlar almak mümkündür.

Gelişen sürümleriyle birlikte gerçek zamanlı özellikler sunmaya başladı ve bu sayede ışık, malzeme ve sahne ayarlarının anlık olarak ön izlenmesi mümkün hale geldi. Ancak bu özellikler, hala KeyShot kadar pratik değil ve ön izlemede finale yakın görseller elde etmek konusunda sınırlı.

Programın sunduğu detaylı ayarları tam anlamıyla kullanabilmek ciddi bir uzmanlık gerektirir. Ancak bu zorluk, internet üzerinde bulunan zengin sahne, malzeme ve model arşivleri sayesinde bir nebze aşılabilir.

Özellikle geniş bir arşive sahipseniz ve render ayarlarında ustalaşabilirseniz, iç mekan görselleştirmelerinde ve mimari projelerde V-Ray ile fark yaratabilir, bu alanda aranan bir profesyonel olabilirsiniz.

2. Keyshot:

Kullanım alanı: KeyShot, hızlı ve etkileyici ürün ile mekan görselleri ya da animasyonları oluşturmak isteyenlerin ilk tercihlerinden biri olmalı. Özellikle endüstriyel tasarımcılar için olmazsa olmaz diyebilirim.

Gerçek zamanlı çalışan (real-time) ve kullanıcı dostu yapısı sayesinde sahnenize malzeme atadığınız anda, ışık ve çevre ayarlarıyla birlikte modeli anında görebilir ve kararlarınızı o an alabilirsiniz.

Bu denli pratik bir program olmasına rağmen, tatmin edici ve fotogerçekçi renderlar elde etmek için bolca deneme-yanılmaya zaman harcanmalı. Mesela malzeme grafiği (Material Graph) sekmesi, hassas ayarları ile gerçeğe oldukça yakın sonuçlar almak mümkün.

KeyShot 9 sürümüyle birlikte nihayet ekran kartı (GPU) desteği de eklenmiş durumda. Yıllar içerisinde donanıma da bağlı olmakla birlikte yazılımsal olarak da çok daha kaliteli görselleri daha da kısa zamanda almak mümkün hale geliyor.

3. SolidWorks Visualise:

Kullanım alanı: KeyShot gibi fotogerçekçi render ve görselleştirme için kullanılan bu program, ürün tasarımı ve pazarlama materyalleri oluşturma süreçlerinde tercih edilmektedir.

SOLIDWORKS Visualize, 2013 yıllarında kullandığım Bunk Speed Pro programının Dassault System tarafından bünyelerine yeniden adlandırılarak katılmış hali.

O yıllarda Bunkspeed Pro kullanırken, malzeme atama, model düzenleme ve sahne ayarlama sırasında yaşanan performans sorunları, bu programın eleştirilen yönlerinden biriydi. Karnımıza ağrılar giriyordu sahneyi döndürürken. Ancak SOLIDWORKS Visualize, geliştirilmiş GPU hızlandırmalı render motoruyla önceki sürümlere kıyasla çok daha akıcı hale gelmiş gibi duruyor.

KeyShot alternatifi olabilecek SolidWorks Visualize, standart sürümünde yalnızca SolidWorks entegrasyonu ile çalışıyor ve SolidWorks kullanıcıları için oldukça pratik bir çözüm diyebilirim. Fiziksel tabanlı render motoru (Physical-Based Rendering – PBR) sayesinde ışık, malzeme ve ortam ayarlarıyla fotogerçekçi sonuçlar elde etmek mümkün.

Pro sürümü ise bağımsız olarak da kullanılabiliyor. Ancak SolidWorks kullanmıyorsanız, KeyShot sizin için daha uygun bir seçenek diye düşünüyorum;)

4. Lumion:

Kullanım Alanı: Mimari görselleştirme, iç ve dış mekan tasarımları, peyzaj projeleri.

Lumion, özellikle mimarlar, iç mekan tasarımcıları ve peyzaj tasarımcıları için tasarlanmış bir görselleştirme yazılımıdır. Gerçekçi ışıklandırma, malzeme düzenleme ve çevresel efektler gibi özellikleri pratik görünüyor. Özellikle revit, sketchup ve archicad gibi CAD tabanlı programlarla uyumlu çalışıyor. Bu programlardan birini kullanıyorsanız muhtemelen Lumion’u bu yazıdan önce çoktan duymuş olabilirsiniz.

Lumion’un en büyük avantajı, karmaşık ayarlar gerektirmeden, sürükle-bırak yöntemiyle etkileyici görseller ve animasyonlar oluşturmaya olanak sağlaması. Render sürelerinin oldukça hızlı olması ve hazır ağaçlar, insanlar veya çevresel unsurlar ekleme imkanı tercih edilme nedenlerinden biridir.

Evet, Endüstriyel Tasarım özelindeki programları düşününce Lumion’un kapsamı çok ilgi alanımıza girmiyor. Ancak endüstriyel tasarımcı olarak iç mimariye ilginiz olması ihtimaline karşı, özellikle pratikliğini de görünce listede olmasını istedim.

Endüstriyel Tasarım Mesleğinde Tasarım Programları Neden Önemli?

Üniversite hayatında yaşananları anlattığım bölümde, biz tasarımcıların ortak dilinin görsellik olduğunu ve kendimizi çizimlerle ifade ettiğimizden bahsetmiştim. Bu çizimler ve eskizler tasarım süreci için önemli rol oynamaktadır. Ancak sıra sunum yapmaya gelindiğinde her tasarımcı karşı tarafı etkileyecek kadar başarılı çizimler yapamayabilir. Ya da bunun için yeterli zamanı olmayabilir. Dijital ortamda hazırlanan bir görsel, hem zaman kazanmak hem de sunum yaptığınız insanları etkilemek açısından ciddi verim sağlamaktadır.

Programların önemi yalnızca sunum hazırlamak için ortaya çıkmaz. Dijital ortamda oluşturulan sayısız 3 boyutlu model alternatifleri, tasarım sürecinde modele 360 derece bakmaya olanak sağlar ve karar almayı kolaylaştırır.

Burada önemli olan, kullanılan programa ne kadar hakim olunduğu. Bir 3D tasarım programında, akla gelen formları hayal edildiği gibi modelleyebilmek ile, o programın sunduğu komutlarla limitli formlar ortaya çıkarabilmek arasında ciddi fark var.

Ayrıca, tasarım sürecinin verimli ilerleyebilmesi için ölçülü ve orantılı çalışmak gerekmektedir. 3D tasarım programları ile ölçülü çalışmak kolaylıkla yapılabilir. Ekranlarda gördüğümüz bu ölçülü çalışmaların gerçek dünyada nasıl göründüklerini de algılayabilmemiz ve ergonomilerini test edebilmemiz için prototip yapmak gerekmektedir. İşte bu nokta da yine 3D tasarım programları devreye girmektedir.

Son söz;

Üniversite hayatınız boyunca ve sonrasında, çizim becerinizin yanında eliniz kolunuz haline gelecek 2D ve 3D tasarım programlarına hakim olmanız, ortaya çıkaracağınız işin görsel kalitesini etkileyeceği gibi kendinizi işe kabul ettirebilmeniz ve işe başladığınızda iş temposuna kolayca adapte olabilmeniz için oldukça önemli.

Ayrıca çalışmayı istediğiniz sektör, çalışma şekliniz ve alışkanlıklarınız seçeceğiniz programı da belirleyecektir. En iyisi hangisi diye sormak yerine, işinize yarayacak olanı ve özellikle herkesçe kullanılan programları tercih edin. Çünkü asıl iş sizde bitiyor.